اختلال شخصیت اجتنابی یکی از اختلالات شخصیت دسته C است که با کمبود اعتماد به نفس و ترس شدید از طر شدن و مورد تمسخر قرار گرفتن شناخته می‌شود. این افراد علی رغم اینکه مایل‌اند با دیگران ارتباط برقرار کنند اما خود را در انجام آن ناتوان می‌بینند و در موقعیت‌های اجتماعی مختلف احساس بی کفایتی می‌کنند. افرادی که در این گروه قرار دارند ارتباطات اجتماعی محدودی دارند و تا حد امکان از اجتماعات گوناگون کناره گیری می‌کنند. با آگاهی از علائم این اختلال شخصیت و روش‌های درمان آن می‌توانید گامی در جهت درمان این اختلال و افزایش کیفیت زندگی خود بردارید. برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال شخصیت اجتنابی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

 منبع: شخصیت اجتنابی | علائم و علل اختلال شخصیت اجتنابی

اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟

افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی یا دوری گزین، الگوی کم رویی شدید دارند. به طوری که این الگو زندگی آن‌ها را از ابتدا تا انتها تحت تاثیر قرار می‌دهد. این افراد مدام نگران این هستند که از طرف دیگران طرد شوند. اختلال شخصیت اجتنابی بر عملکرد فرد در دیگر جنبه‌های زندگی تاثیر می‌گذارد و ممکن است به اختلالات حاد دیگر منجر شود.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی دچار کمبود اعتماد به نفس و عزت نفس هستند. آن‌ها علی رغم علاقه به حضور در جمع، به نظرات منفی دیگران حساس هستند و از جمع کناره گیری می‌کنند. این اختلال باعث می‌شود افراد از بودن در جمع خودداری کرده و از فعالیت‌های گروهی بپرهیزند. ازدواج با این شخصیت مشکلات خاص خود را دارد که می‌توانید با خواندن مقاله ازدواج با شخصیت اجتنابی اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید.

میزان شیوع اختلال شخصیت اجتنابی

گفته می‌شود بین نیم تا یک درصد مردم به اختلال شخصیت اجتنابی مبتلا هستند. این ارقام ممکن است در تحقیقات مختلف بیشتر یا کمتر شوند. شیوع اختلال شخصیت اجتماعی در بین زنان و مردان یکسان است. مانند بسیاری از اختلالات روان شناسی، این اختلال معمولا در بین افراد زیر 18 سال خود را نشان نمی‌دهد.

عوامل تاثیرگذار بر ابتلا به شخصیت اجتنابی

علت اصلی اختلال شخصیت اجتماعی همچون سایر اختلالات شخصیت ناشناخته است. تحقیقات نشان داده که اختلال شخصیت اجتنابی می‌تواند تحت تاثیر عوامل اجتماعی، روانی، ژنتیکی و محیطی پدید آید. از این نظریه که این اختلال در خانواده‌های خاصی اتفاق می‌افتد، می‌توان نتیجه گرفت اختلال شخصیت اجتنابی جنبه ژنتیکی دارد.

اگر والدین فرزند خود را مورد بی‌توجهی قرار دهند یا از او سوءاستفاده‌های عاطفی کنند، ممکن است فرزند به اختلال شخصیت اجتنابی دچار شود. عدم محبت، انتقاد یا تمسخر والدین می‌تواند موجب بروز این اختلال در فرد بشود. در گروه‌های همسالان اگر کودک به نحوی طرد شود نیز امکان بروز این اختلال بالا می‌رود. اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال شخصیت اجتنابی دارای علت‌های مشابهی هستند، اما اختلال شخصیت دوری گزین شدیدتر از اختلال اضطراب اجتماعی است.

علائم اختلال شخصیت اجتنابی

افرادی که به اختلال شخصیت اجتنابی مبتلا هستند، معمولا در ارتباط با دیگران و محیط‌های کاری دچار مشکل می‌شوند. این مشکل از آنجا می‌آید که این افراد به خاطر ترس از رد شدن، ترس از طرد شدن، خجالت کشیدن، مورد انتقاد واقع شدن، ترس از آشنا شدن با آدم‌های جدید، ترس از احساس صمیمیت یا حتی بخاطر مورد تمسخر واقع شدن، از ارتباط با دیگران اجتناب می‌کنند.

افراد دچار اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری گزین در باور کردن اینکه دیگران آن‌ها را دوست دارند نیز دچار مشکل هستند. ترس از طرد شدن در افراد مبتلا به شخصیت دوری گزین به قدری قوی است که این افراد حاضرند به جای برقراری ارتباط با دیگران تنها باشند. میزان اختلال شخصیت دوری گزین در یک طیف از بیشتر تا کمتر متغیر است.

نشانه‌ های متداول افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی

علاوه بر اینکه از طرد شدن به شدت واهمه دارند، این علائم نیز اختلال شخصیت اجتنابی دیده می‌شود.

???? شخصیت دوری گزین به شدت حساس است.

???? شخصیت دوری گزین با بیشتر فعالیت‌ها احساس لذت نمی‌کند.

???? افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی اگر دوستی هم داشته باشند بسیار اندک هستند.

???? افراد مبتلا به شخصیت دوری گزین به راحتی با نظر منفی دیگران صدمه می‌بینند.

???? این افراد رفتارهای تنش زا دارند.

???? از موقعیت‌های عادی برداشت منفی می‌کنند.

???? مبتلایان به اختلال شخصیت اجتنابی تمایل دارند رویدادهای منفی را بزرگ جلوه دهند.

???? این افراد دچار خود کم بینی هستند و خود را فردی فرومایه ببینند.

???? قدرت ریسک پذیری کمی دارند و به ندرت چیز جدیدی را امتحان می‌کنند.

تشخیص اختلال شخصیت دوری گزین

هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص اختلال شخصیت دوری گزین وجود ندارد اما روانشناس با مصاحبه بالینی و با توجه به رفتار و گفتار فرد، این اختلال را تشخیص می‌دهد. براساس کتاب DSM-5 فرد باید به صورت مداوم دچار اجتناب از اجتماع، حساسیت شدید نسبت به تایید یا رد دیگران و احساس ناکافی بودن داشته باشد تا بتوان در مورد اختلال شخصیت اجتنابی به او شک کرد. همچنین برای تشخیص این اختلال فرد باید حداقل 4 مورد از موارد زیر را داشته باشد:

???? فرد مبتلا به شخصیت دوری گزین علاقه‌ای به ارتباط با دیگران ندارد مگر اینکه مطمئن شود فرد مقابل حتما او را دوست دارد.

???? برای ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار تردید می‌شود زیرا می‌ترسد مورد تمسخر قرار بگیرد.

???? فرد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی از مشاغلی که باید زیاد با دیگران ارتباط داشته باشد اجتناب می‌کند.

???? فکر غالب این افراد که بر سایر افکارشان تاثیرگذار است، ترس از رد شدن می‌باشد.

???? فرد احساس بی کفایتی کرده و در مقایسه با دیگران خود را پایین تر می‌بیند.

???? این علائم باید برای مدت طولانی با فرد همراه بوده باشد و با دلایل و اختلالات دیگر قابل توجیح نباشد.

در صورتی که تصمیم به رابطه با این شخصیت را گرفته اید، حتما مقاله ازدواج با شخصیت اجتنابی را بخوانید.

نحوه کنار آمدن با اختلال شخصیت اجتنابی

برخورد و رفتار با اختلال شخصیت اجتنابی نیازمند آموزش و آگاهی است. در این بخش مقاله برای افزایش آگاهی شما روش های برخورد با این اختلال شخصیت را توضیح داده ایم.

???? فعالانه به او گوش دهید و همدردی خود را نشان دهید.

???? در موقعیت های احساسی که برای شخص ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی ایجاد می‌شود، آرامش خود را حفظ کنید.

???? هنگام برقراری ارتباط با این اشخاص، به جای تمرکز بر کلماتی که می‌گویند، به احساسات آنها توجه کنید.

???? سعی کنید که در او حس شنیده شدن و مورد توجه قرار گرفتن ایجاد کنید.

اختلال شخصیت اجتنابی با کدام اختلالات همپوشانی دارد؟

اختلال شخصیت اجتنابی با اختلالات دیگری نیز همپوشانی دارند. که در این بخش مقاله به آنها اشاره کرده ایم.

◾ اختلال شخصیت مرزی

◾ افسردگی

◾ اختلال شخصیت وابسته

◾ اختلال اضطراب اجتماعی

◾ اختلال مصرف مواد

راه های کاهش نشانه های اختلال شخصیت اجتنابی

بهبود اختلال شخصیت دوری گزین کار چندان راحتی نیست. این افراد سالیان سال با افکار اشتباه زندگی کرده‌اند و ممکن است دچار الگوهای فکری و رفتاری عمیقا اشتباهی باشند. اما افراد مبتلا خود علاقمندند که این اختلال را بهبود ببخشند. زیرا این اختلال بیشتر خودشان را مورد آزار قرار می‌دهد. برای بهبود این اختلال راه‌های مختلفی وجود دارد که به شرح زیر هستند.

???? روان درمانی

رواندرمانی موثرترین روش مقابله برای اختلالات شخصیت اجتنابی است که به فرد کمک می‌کند از احوالات و افکار ناخوشایند خود اطلاع پیدا کند. پس از ریشه‌یابی و آگاهی فرد از افکار اشتباه، فکر و نگرش فرد با کمک درمانگر تغییر پیدا می‌کند. این نوع درمان برای بیماران مبتلا به این اختلال شخصیت بسیار موثر است.

???? رفتار درمانی

یکی از روش های درمانی برای اختلال شخصیت اجتنابی، رفتار درمانی است. این روش بهترین نوع درمانی است. که روانشناس افکار و اعتقادات ناسالم را اصلاح می‌کند. روان درمانگر به اصلاح اعتقادات و افکار اشتباه می‌پردازد و در پیدا کردن ریشه افکار و اعتقادات به فرد مبتلا کمک می‌کنند.

???? گروه درمانی

برای درمان اختلال شخصیت اجتنابی از گروه درمانی نیز کمک گرفته می‌شود. در این روش درمانی همه افرادی که درد مشترکی دارند در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و تجربیات، نظرات و احساسات خود را با یکدیگر در میان می‌گذارند. و روان درمانگر به آنها کمک می‌کند تا بهبود یابند.

???? دارو درمانی

یکی از روش های درمان اختلال شخصیت اجتنابی، دارو درمانی است. به طور کلی دارویی برای بهبود اختلالات شخصیت وجود ندارد اما این افراد معمولا با مشکلات دیگری همچون اضطراب و افسردگی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند. دارودرمانی برای بهبود این مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت اختلال شخصیت اجتنابی با اسکیزوئید و اضطراب اجتماعی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی با افراد اسکیزوئید و اضطراب اجتماعی تفاوت دارند. در این بخش مقاله به این تفاوت ها اشاره کرده ایم.

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به دلیل بی علاقگی به برقراری ارتباط، از دیگران دور می‌شوند. از تنهایی خود لذت می‌برند و راضی هستند. اما فرد دارای اختلال شخصیت اجتنابی به خاطر ترس از طرد شدن و انتقاد منفی از دیگران فاصله می‌گیرند.

افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، در حضور دیگران استرس و اضطراب بالایی دارند و گاه فقط در برخی از موقعیت های عمومی (مثل سخنرانی در جمع) این حال برای آنها رخ می‌دهد. اما افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی در همه موقعیت ها، ترس و بازداری اجتماعی بالاتری نسبت به اختلال اضطراب اجتماعی تجربه می‌کنند.

کلام آخر

کساتین که به اختلال شخصیت اجتنابی دچار هستند، به تنهایی عادت کرده‌اند. اما در برخی از مواقع این تنهایی به قدری زندگی فرد را مختل می‌کند که او از این شخصیت خود فراری است. اما برای رهایی از خصوصیات و عاداتش باید از روانشناس راهنمایی بگیرید و روش های مناسب برخورد با چنین احساساتی را آموزش ببینید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت تلفنی و حضوری به شما مراجعین گرامی خدمات ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال شخصیت دوری گزین می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول